តើត្រូវសម្អាតជាតិគីមីពុលក្នុងអាហារយ៉ាងដូចម្តេច?
30-មិថុនា-2025
អាហារ បន្លែផ្លែឈើ ដែលមានជាតិគីមី កំពុងក្លាយជាកង្វល់របស់មនុស្សទូទៅណាស់ រហូតខ្លះសម្រេចចិត្តមិនបរិភោគតែម្តង បើមិនដឹងប្រភពនៃបន្លែផ្លែឈើនោះច្បាស់លាស់។ ចុះបើអង្ករក៏មានជាតិគីមីដែរ តើយើងនឹងឈប់បរិភោគបាយឬយ៉ាងណា? បើតាមការសិក្សាទើបចេញថ្មី អង្ករក៏មានផ្ទុកជាតិគីមីដែរ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ បើដូច្នេះមែន តើវាអាចបង្កហានិភ័យដល់សុខភាពយ៉ាងណា បើខ្មែរយើងបរិភោគបាយជារៀងរាល់ថ្ងៃនោះ?
ជាតិពុលគីមី ក្នុងអាហារ ក្នុងបន្លែផ្លែឈើ ជាអ្វីដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅខ្លាចរអារ រហូតខ្លះលែងហ៊ានទទួលទាន បើទោះបីជាដឹងថាបន្លែផ្លែឈើមានគុណប្រយោជន៍ធំធេងខ្លាំងសម្រាប់សុខភាពក៏ដោយ។ ចំណែកឯអង្ករសម្រាប់ដាំបាយ ដែលជាអាហារគ្រឹះរបស់បណ្តាជនជាច្រើនណាស់នៅលើពិភពលោក ក៏មិនបរិសុទ្ធប៉ុន្មានឡើយ។ បើតាមការសិក្សាថ្មីចុងក្រោយបានបង្ហាញថា អង្ករភាគច្រើន មានផ្ទុកទៅសារធាតុគីមីពុលច្រើនប្រភេទណាស់ មានតាំងពីពពួកថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត ថ្នាំគីមី និងពពួករ៉ែធ្ងន់ ជាពិសេសជាតិគីមី Arsenic។
ករណីរ៉ែធ្ងន់ ប្រភេទArsenic មានឆ្លងទៅក្នុងអង្ករ មិនមែនជាបញ្ហាថ្មីថ្មោងទេ។ គេបានដឹង និងរកឃើញវត្តមានរ៉ែArsenicក្នុងអង្ករតាំងពីយូរមកហើយ ប៉ុន្តែបរិមាណជាតិរ៉ែពុលArsenicនេះ មានកំណើនកាន់តែច្រើនឡើងៗក្នុងអង្ករ ដោយហេតុតែការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ នេះបើតាមការសិក្សាទើបចេញផ្សាយក្នុងទំព័រទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រវេជ្ជសាស្ត្រ The Lancet ដោយបញ្ជាក់លម្អិតថា កំរិតជាតិរ៉ែពុល Arsenic ក្នុងគ្រាប់ស្រូវ និងអង្ករប្រែប្រួលទៅតាម របៀបដាំដុះ ទីតាំងដាំដុះ និងពូជស្រូវ។
Arsenic ជាអ្វី?
ជាសមាសធាតុធម្មជាតិក្នុងស្រទាប់ដី ក្នុងទឹក ក្នុងខ្យល់ គ្មានក្លិន គ្មានរសជាតិ Arsenic ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាសារធាតុពុលខ្លាំងក្នុងទម្រង់ជាអសរីរាង្គ ព្រមទាំងធ្លាប់ត្រូវបានគេយកមកប្រើប្រាស់ជាថ្នាំពុលផង។ អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានបញ្ចូលArsenic ក្នុងបញ្ជីឈ្មោះភ្នាក់ងារបង្កជំងឺមហារីក សម្រាប់មនុស្សលោក តាំងពីឆ្នាំ១៩៨០មក។ នៅលើពិភពលោក តៃវ៉ាន់ ស៊ីលី បង់ក្លាដែស អាហ្សង់ទីន កម្ពុជា។ល។ និង។ល។ សុទ្ធសឹងជាតំបន់ដែលមានអត្រាជាតិArsenicខ្ពស់។ នេះបើយោងតាមឯកសាររបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក។ ការស្រូបខ្យល់ ការបរិភោគអាហារឬទឹក មានជាតិពុលArsenic ជាប្រភពនាំឱ្យមនុស្សទូទៅប្រឈមនឹងគ្រោះកើតជំងឺមហារីកសួត ស្បែក និងប្លោកនោម។ មានក្នុងធម្មជាតិ កាន់តែច្រើនឡើងៗ ដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងដោយសកម្មភាពឧស្សាហកម្មផលិតជីរគីមីសម្លាប់សត្វល្អិត ថ្នាំពណ៌ ឬឧស្សាហកម្មរ៉ែ Arsenic អាចជ្រៀតឆ្លងចូលទៅបំពុលទឹក បំពុលដំណាំជាពិសេសដល់ក្នុងគ្រាប់ស្រូវ-អង្ករ។ រ៉ែ Arsenic អាចប៉ះពាល់ពុលដល់សុខភាព ទៅតាមកំរិតនៃការស្រូវជាតិArsenicចូលក្នុងខ្លួន។ ប៉ុន្តែគ្រប់អង្ករមិនសុទ្ធតែមានជាតិArsenicទេ។ របៀបចម្អិន អាចជួយកាត់បន្ថយនិងបញ្ចុះបរិមាណជាតិពុលArsenic នេះបាន។ វិធីដ៏ល្អប្រពៃបំផុត គឺត្រូវត្រាំអង្កររយៈពេល១២ម៉ោង រួចលាងឱ្យស្អាត សិមយកមកដាំ។ នេះបើតាមការណែនាំរបស់វេជ្ជបណ្ឌិតជាតិបារាំង Laurent Chevallier គ្រូពេទ្យជំនាញផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភ។ បើពុំនោះទេ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាមេរិកណែនាំឱ្យដាំបាយជាត់ ដូចចាស់បូរាណខ្មែរ ពោលគឺដាំបាន៥នាទី ត្រូវចាក់ទឹកចោល ដោយថែមទឹកថ្មី ដើម្បីឱ្យបាយបានឆ្អិនល្អ។ ការដាំរបៀបនេះ អាចលុបបំបាត់ជាតិពុល បានជិតពីរភាគបីនៃរ៉ែពុល Arsenic ដែលមានកប់ក្នុងអង្ករ។
បើមិនអាចដាំបាយតាមវិធីទាំងពីរខាងលើបាន អ្នកបរិភោគបាយតិច ក្នុងកំរិតមធ្យមភាគ៥គីឡូម្នាក់ក្នុងមួយឆ្នាំដូចយ៉ាងបណ្តាជនរស់នៅអឺរ៉ុប គ្មានអ្វីគួរឱ្យព្រួយបារម្ភទេ ព្រោះម្យ៉ាងទៀត សរីរាង្គកាយមនុស្សមានយន្តការអាចកម្ចាត់ជាតិរ៉ែធ្ងន់ Arsenic បាន ប្រសិនបើបរិមាណរ៉ែមិនច្រើនជ្រុលហួសហេតុ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រជាជននៅអាស៊ី ពលរដ្ឋម្នាក់ៗទទួលទានបាយមធ្យមជាង១០០គីឡូក្នុងមួយឆ្នាំ។
បន្ទាប់មកទៀត អង្ករអាចមានផ្ទុកសារធាតុគីមី ជាថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត។ នៅក្នុងគំរូអង្ករជាង៤០មុខ ដែលមានដាក់លក់នៅលើទីផ្សារបារាំង (អឺរ៉ុប) មួយភាគបីមានផ្ទុកសារធាតុគីមីសម្លាប់សត្វល្អិត។ ជាការប្រៀបធៀប អង្ករបាស្មាទីឥណ្ឌាមានកំរិតជាតិពុលគីមីខ្ពស់ជាងអង្ករមកពីថៃ ដែលមិនសូវប្រើជីរ ឬ ថ្នាំគីមីខ្លាំង ហើយជាប្រភេទកសិកម្ម មិនសូវមានលក្ខណៈប្រពលវប្បកម្មខ្លាំង។ ឯអង្ករថៃមានផ្ទុករ៉ែArsenic ខ្ពស់ជាងអង្ករកាម៉ាករបស់បារាំង។
ជាចុងក្រោយ អង្ករមានឆ្លងជាតិពុលម្យ៉ាងជាពពួកផ្សិត ដែលដុះនៅក្នុងជង្រុក ជាពិសេសអង្ករប្រភេទបាស្មាទី។ ជាតិពុលផ្សិតនេះ ងាយលេចឡើងដោយហេតុតែអាកាសធាតុក្តៅនិងសើម។ ដូច្នេះសូមជ្រើសរើសបរិភោគអង្ករ សរីរាង្គ ដែលដាំដុះដោយមិនសូវប្រើជីរ និងថ្នាំគីមីសម្លាប់សត្វល្អិត។ សម្រាប់អ្នកចូលចិត្ត អង្ករសម្រូប ត្រូវជ្រើសរើសអង្ករដែលដាំដុះតាមបែបធម្មជាតិ ព្រោះពុំមានការជម្រះសម្រកស្រោបគ្រាប់អង្ករសម្រូបដែលជាទីមានសំណល់ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិតកកផ្តុំនៅច្រើន។
តើត្រូវលាងបន្លែផ្លែឈើដែលមានសំណល់ថ្នាំគីមី ឬថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិតផ្សេងៗ ដូចម្តេច?
បន្លែផ្លែឈើ ឆ្លងជាតិគីមីមិនដូចគ្នាទេ។ បន្លែផ្លែឈើខ្លះងាយស្រូប ងាយទទួលជាតិគីមីឱ្យតោងជាប់ណាស់ លាងទឹកល្មមៗមិនច្រាស និងមិនជ្រុះចេញអស់ទេ។ ជាក់ស្តែងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ផ្លែឈើល្បីខាងមានជាតិគីមីថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិតច្រើនជាងគេគឺផ្លែពុទ្រា ឯនៅអឺរ៉ុប គឺផ្លែស្តរបឺរី។ សំណល់ជាតិគីមីសម្លាប់សត្វល្អិត អាចភ្នាក់ងារនាំឱ្យងាយកើតជំងឺមហារីក ជំងឺបំប្លែងហ្សែន ពុលដល់ប្រព័ន្ធបន្តពូជ ឬជាជាតិពុលអមតៈPFAS ដែលគ្មានអ្វីអាចកម្ចាត់ចេញពីបរិស្ថាន និងពីក្នុងខ្លួនមនុស្សទេ បើវាជ្រាប់ចូលទៅហើយនោះ។ ជាតិពុលអមតៈPFASនេះ អាចនាំឱ្យមានបញ្ហាសុខភាព ដូចជានាំឱ្យមានជំងឺថ្លើម ជំងឺក្រពេញអរមូនទីរ៉ូអ៊ីត ធាត់ជ្រុលចុកខ្លាញ់ អារ និងមហារីក។
ប៉ុន្តែបន្លែផ្លែឈើ ជាប្រភពផ្តល់វីតាមីន ដែលល្អប្រសើរខ្លាំងណាស់សម្រាប់សុខភាព។ ដូច្នេះដើម្បីទាញប្រយោជន៍ពីបន្លែផ្លែឈើស្រស់ និងជម្រះជាតិពុលគីមី ការលាងទឹកតែម្យ៉ាងមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ បើទោះបីជាតិគីមីមួយចំនួនសាបរលាភទៅតាមទឹកក៏ដោយ។
ទឹកខ្មេះស មានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងក្នុងការជម្រះជាតិគីមី ជាសំណល់នៃថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត។ សូមបន្លែ និងពិសេសផ្លែឈើហូបទាំងសម្បកទៅត្រាំក្នុងល្បាយទឹកស្អាត៥ ទៅ៦ភាគលាយ ជាមួយទឹកខ្មេះមួយភាគ រួចលាងសម្អាតមុននឹងបរិភោគ។ ត្រូវវាល់បរិមាណទឹកខ្មេះឱ្យទាប ដើម្បីកុំឱ្យខូចរសជាតិ និងស្ថានភាពបន្លែផ្លែឈើ។ ប្រសិនបើគ្មានទឹកខ្មេះ ឬមិនចូលចិត្តប្រើទឹកខ្មេះ យើងអាចប្រើទឹកអំបិលក៏បាន។ ទឹកអំបិល ទឹកប្រៃ អាចជម្រះទាំងសំណល់ជាតិគីមីថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត ទាំងបាក់តេរី ព្រមទាំងពងសត្វល្អិតៗផ្សេងទៀត ដែលសំងំនៅក្នុងផ្លែឈើ។ យកប៊ីកាបូណាតមួយកូនស្លាបព្រាកាហ្វេ មកលាយទឹកស្អាត ហើយដាក់បន្លែផ្លែឈើត្រាំ និងលាងតាមក្រោយ ក៏អាចជួយលុបបំបាត់ និងកាត់បន្ថយជាតិពុលគីមីបានច្រើនដែរ។ ជាចុងក្រោយ សូមជ្រើសរើសទទួលទានតែបន្លែផ្លែឈើ ក្នុងស្រុក ដាំដុះតាមបែបសរីរាង្គ តាមធម្មជាតិ និងហូបបន្លែផ្លែឈើតាមរដូវ៕
ប្រភពព័ត៌មាន ៖ វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ RFI www.rfi.fr/kh
អត្ថបទពាក់ព័ន្ធ
